Mbjellja dhe shumimi i aguliçes

Mbjellja dhe shumimi i aguliçes janë procese thelbësore për çdo kopshtar që dëshiron të shijojë bukurinë e këtyre luleve pranverore vit pas viti. Këto teknika jo vetëm që lejojnë shtimin e numrit të bimëve në kopsht, por gjithashtu ndihmojnë në rigjallërimin e tufave ekzistuese, duke siguruar një lulëzim më të bollshëm dhe bimë më të shëndetshme. Pavarësisht nëse po fillon me fidanë të blerë, po mbjell fara apo po ndan bimët e pjekura, të kuptuarit e metodave të duhura është çelësi i suksesit. Çdo metodë ka kohën dhe teknikën e saj specifike, dhe zgjedhja e duhur varet nga burimet që ke në dispozicion dhe nga durimi yt. Mbjellja e saktë e fidanëve të rinj siguron një adaptim të shpejtë dhe një rritje të fuqishme, ndërsa shumimi me fara ofron mundësinë për të rritur një numër të madh bimësh me një kosto më të ulët, megjithëse kërkon më shumë kohë dhe kujdes. Nga ana tjetër, ndarja e tufës është metoda më e shpejtë dhe më e sigurt për të shumëzuar varietetet e preferuara, duke ruajtur saktësisht karakteristikat e bimës mëmë. Zotërimi i këtyre aftësive do të të shndërrojë në një kultivues të suksesshëm të aguliçeve.

Mbjellja e fidanëve të blerë

Blerja e fidanëve të aguliçes nga një fidanishte ose qendër kopshtarie është mënyra më e lehtë dhe më e shpejtë për të shtuar ngjyrë në kopshtin tënd pranveror. Kur zgjedh fidanë, kërko bimë me gjethe të gjelbra dhe të shëndetshme, pa njolla ose shenja dëmtuesish. Është mirë të zgjedhësh bimë që kanë shumë sytha lulesh ende të pahapura, pasi kjo do të sigurojë një periudhë më të gjatë lulëzimi pasi t’i mbjellësh. Shmang bimët që duken të vyshkura ose kanë rrënjë që dalin masivisht nga vrimat e kullimit të saksisë, pasi ato mund të jenë nën stres.

Koha më e mirë për të mbjellë fidanët e aguliçes është në fillim të pranverës ose në vjeshtë, kur moti është i freskët dhe i lagësht. Kjo u jep bimëve kohë të mjaftueshme për të vendosur sistemin e tyre rrënjor para stresit të nxehtësisë së verës ose të ftohtit të dimrit. Para mbjelljes, përgatit tokën siç duhet duke e shkrifëruar dhe pasuruar me komposto ose lëndë tjetër organike. Gërmo një vrimë që është pak më e gjerë dhe po aq e thellë sa saksi ku ndodhet fidani.

Nxirre me kujdes bimën nga saksi, duke u përpjekur të mos dëmtosh rrënjët. Nëse rrënjët janë të ngjeshura dhe kanë marrë formën e saksisë, liroji butësisht me gishta për të inkurajuar rritjen e tyre anash në tokën e re. Vendose bimën në vrimë në mënyrë që pjesa e sipërme e dheut të rrënjëve të jetë në të njëjtin nivel me sipërfaqen e tokës përreth. Mbjellja shumë thellë mund të shkaktojë kalbjen e kurorës së bimës.

Pasi ta kesh vendosur bimën, mbushe vrimën me tokë, duke e ngjeshur lehtësisht rreth rrënjëve për të eliminuar xhepat e ajrit. Pas mbjelljes, ujite bimën bollshëm për të ndihmuar në ngjeshjen e tokës dhe për të siguruar kontakt të mirë midis rrënjëve dhe tokës së re. Një shtresë e hollë mulçi rreth bimës do të ndihmojë në ruajtjen e lagështisë dhe në kontrollin e barërave të këqija. Vazhdo ta mbash tokën vazhdimisht të lagësht, por jo të ngopur me ujë, derisa bima të jetë adaptuar plotësisht.

Shumimi me anë të farave

Shumimi i aguliçeve nga farat mund të jetë një përvojë shpërblyese, megjithëse kërkon më shumë durim sesa metodat e tjera. Farat e aguliçes shpesh kanë nevojë për një periudhë të ftohtë dhe të lagësht, e njohur si stratifikim, për të ndërprerë gjumin e tyre dhe për të mbirë. Kjo mund të arrihet duke i mbjellë farat jashtë në vjeshtë, duke lejuar që dimri të bëjë punën e tij, ose duke i stratifikuar artificialisht në frigorifer. Për stratifikim artificial, përziji farat me një medium të lagësht si rëra ose vermikuliti, vendosi në një qese plastike dhe mbaji në frigorifer për 4-6 javë.

Koha ideale për të mbjellë farat brenda është në fund të dimrit ose në fillim të pranverës, rreth 8-10 javë para ngricës së fundit të pritur. Përdor një tabaka për mbjellje të mbushur me një përzierje të sterilizuar dhe me kullim të mirë për mbirjen e farave. Shpërndaji farat në mënyrë të barabartë mbi sipërfaqen e mediumit dhe shtypi lehtësisht, por mos i mbulo me shumë tokë, pasi shumë lloje aguliçesh kanë nevojë për dritë për të mbirë.

Mbaje tabakanë e mbjelljes në një vend të ndriçuar, por pa diell direkt, dhe në një temperaturë të freskët, rreth 15-18°C. Mbulo tabakanë me një kapak plastik transparent ose një qese plastike për të ruajtur lagështinë e lartë, e cila është thelbësore për mbirjen. Mbirja mund të jetë e ngadaltë dhe e parregullt, duke zgjatur nga disa javë deri në disa muaj, kështu që durimi është i nevojshëm. Sigurohu që mediumi të mbetet vazhdimisht i lagësht, por jo i përmbytur.

Pasi fidanët të kenë zhvilluar dy palë gjethe të vërteta dhe të jenë mjaft të mëdhenj për t’u menaxhuar, ata mund të transplantohen në saksi individuale. Vazhdo t’i rritësh në një vend të mbrojtur dhe të freskët. Para se t’i mbjellësh jashtë në kopsht, është e rëndësishme t’i kalitësh gradualisht, duke i ekspozuar ndaj kushteve të jashtme për periudha gjithnjë e më të gjata gjatë një ose dy javësh. Kjo do t’i ndihmojë ata të përshtaten me ndryshimet e temperaturës, dritës dhe erës pa pësuar shok.

Shumimi me anë të ndarjes së tufës

Ndarja e tufës është metoda më e zakonshme, më e shpejtë dhe më e lehtë për të shumuar aguliçet shumëvjeçare. Kjo teknikë jo vetëm që prodhon bimë të reja identike me bimën mëmë, por gjithashtu është e dobishme për shëndetin e tufave të vjetra dhe të mbipopulluara, të cilat mund të kenë filluar të lulëzojnë më pak në qendër. Koha më e mirë për të ndarë aguliçet është menjëherë pas lulëzimit në fund të pranverës ose në fillim të verës, ose në vjeshtë. Ndarja në këto periudha i jep kohë bimëve të reja të vendosen para stresit të verës së nxehtë ose dimrit të ftohtë.

Për të filluar, ujite bimën mëmë bollshëm një ditë para ndarjes për të bërë që toka dhe rrënjët të jenë më të lehta për t’u punuar. Përdor një lopatë të mprehtë ose një pirun kopshti për të gërmuar me kujdes rreth dhe nën të gjithë tufën, duke u përpjekur të ruash sa më shumë nga sistemi rrënjor. Nxirre të gjithë tufën nga toka dhe shkunde butësisht dheun e tepërt për të ekspozuar strukturën e rrënjëve dhe kurorave.

Pasi të kesh nxjerrë tufën, përdor duart për ta ndarë butësisht në seksione më të vogla. Nëse tufa është shumë e ngjeshur, mund të kesh nevojë të përdorësh dy pirunë kopshti të vendosur shpinë më shpinë në qendër të tufës ose një thikë të mprehtë dhe të pastër për ta prerë atë. Sigurohu që çdo ndarje e re të ketë të paktën një ose dy sytha rritjeje (kurora) dhe një sistem rrënjor të shëndetshëm. Hidh pjesët e vjetra, drunore nga qendra e tufës dhe mbaji vetëm pjesët e jashtme, më të reja dhe më të fuqishme.

Rimbill menjëherë ndarjet e reja në vendin e tyre të përhershëm ose në saksi. Mos i lër rrënjët të thahen. Mbilli në të njëjtën thellësi siç ishin rritur më parë dhe ujiti bollshëm pas mbjelljes. Mbaje tokën vazhdimisht të lagësht gjatë javëve të para për të ndihmuar në vendosjen e tyre. Bimët e sapo ndara mund të duken pak të vyshkura për disa ditë, por ato zakonisht e marrin veten shpejt dhe do të shpërblejnë me një rritje të re dhe lulëzim të bollshëm në sezonin e ardhshëm.

Kujdesi pas mbjelljes dhe shumimit

Kujdesi pas mbjelljes ose shumimit është kritik për të siguruar që aguliçet e reja të vendosen me sukses dhe të lulëzojnë. Hapi më i rëndësishëm menjëherë pas mbjelljes është ujitja e duhur. Toka duhet të mbahet vazhdimisht e lagësht, por jo e ngopur me ujë, gjatë javëve të para derisa bimët të fillojnë të tregojnë shenja të rritjes së re. Një sistem rrënjor i vendosur mirë është thelbësor për mbijetesën afatgjatë të bimës, dhe uji i mjaftueshëm është çelësi për këtë proces.

Mbrojtja nga dielli i fortë dhe era e thatë është gjithashtu e rëndësishme për bimët e reja ose të sapo ndara, të cilat janë më të ndjeshme ndaj stresit mjedisor. Nëse i ke mbjellë gjatë një periudhe të nxehtë ose me diell, konsidero të ofrosh hije të përkohshme gjatë orëve më të nxehta të ditës për javën e parë ose të dytë. Kjo do të reduktojë humbjen e ujit përmes gjetheve dhe do t’i japë bimës një shans më të mirë për t’u adaptuar.

Prit të paktën disa javë para se të aplikosh ndonjë pleh për bimët e sapo mbjella. Plehrimi shumë shpejt mund të djegë rrënjët e reja dhe delikate. Pasi të shohësh rritje të re dhe të qëndrueshme, mund të fillosh të ushqesh me një pleh të lëngshëm të balancuar, të holluar në gjysmën e forcës. Kjo do t’u japë atyre një nxitje ushqyese për të mbështetur rritjen e tyre të vazhdueshme pa e mbingarkuar sistemin e tyre rrënjor në zhvillim.

Vazhdo të monitorosh bimët e reja me kujdes për çdo shenjë stresi, sëmundjeje apo dëmtuesi. Bimët e reja mund të jenë më të prekshme, kështu që një ndërhyrje e hershme është thelbësore. Heq barërat e këqija rreth tyre për të reduktuar konkurrencën dhe apliko një shtresë mulçi për të ruajtur lagështinë dhe për të moderuar temperaturën e tokës. Me kujdesin e duhur fillestar, aguliçet e tua të reja do të vendosen shpejt dhe do të bëhen një pjesë e bukur dhe jetëgjatë e kopshtit tënd.