Krasitja dhe prerja e thanës lulëzuese

Krasitja dhe prerja e thanës lulëzuese (Cornus florida) është një aspekt i kujdesit që shpesh shkakton pasiguri tek kopshtarët, por kur bëhet siç duhet dhe në kohën e duhur, ajo luan një rol të rëndësishëm në ruajtjen e shëndetit, formës dhe bukurisë së pemës. Fatmirësisht, thana lulëzuese është një pemë që natyrshëm zhvillon një formë elegante dhe të shtresëzuar, dhe për këtë arsye kërkon krasitje minimale në krahasim me shumë pemë të tjera zbukuruese. Qasja më e mirë ndaj krasitjes së kësaj bime është “më pak është më shumë”, duke u fokusuar kryesisht në heqjen e degëve të nevojshme për arsye shëndetësore dhe strukturore, në vend që të përpiqeni ta detyroni pemën në një formë jo natyrale.

Objektivat kryesore të krasitjes së thanës lulëzuese janë të heqë degët e vdekura, të dëmtuara ose të sëmura, të përmirësojë qarkullimin e ajrit brenda kurorës për të parandaluar sëmundjet kërpudhore, të eliminojë degët që kryqëzohen ose fërkohen me njëra-tjetrën, dhe të ruajë një strukturë të fortë dhe tërheqëse. Një krasitje e bërë gabim, si prerja në kohën e papërshtatshme ose heqja e tepërt e materialit të gjelbër, mund të shkaktojë stres te pema, të zvogëlojë lulëzimin për vitin pasardhës dhe të krijojë pika hyrjeje për sëmundje dhe dëmtues. Prandaj, është thelbësore të kuptohen parimet bazë të krasitjes përpara se të merren gërshërët në dorë.

Ky artikull do të shërbejë si një udhëzues praktik për krasitjen e duhur të thanës lulëzuese. Do të trajtojmë kohën më të mirë të vitit për të kryer këtë detyrë, llojet e ndryshme të prerjeve që duhen bërë dhe teknikat e sakta për të siguruar prerje të pastra që shërohen shpejt. Do të diskutojmë gjithashtu se si të krasiten pemët e reja për të ndihmuar në zhvillimin e një strukture të fortë dhe si të mirëmbahen pemët e pjekura për të ruajtur vitalitetin e tyre. Do të prekim gjithashtu gabimet e zakonshme të krasitjes që duhen shmangur.

Me njohuritë e duhura, krasitja mund të shndërrohet nga një detyrë e frikshme në një proces të kënaqshëm që kontribuon në mënyrë aktive në shëndetin dhe jetëgjatësinë e pemës tuaj. Një pemë e krasitur siç duhet jo vetëm që duket më mirë, por është edhe më e shëndetshme dhe më rezistente ndaj problemeve të mundshme. Ky udhëzues do t’ju japë besimin për të kryer krasitjen në mënyrën e duhur, duke siguruar që thana juaj lulëzuese të mbetet një thesar në kopshtin tuaj për shumë vite.

Koha ideale për krasitje

Zgjedhja e kohës së duhur për të krasitur thanën lulëzuese është ndoshta faktori më i rëndësishëm për të siguruar një rezultat të suksesshëm. Koha absolutisht më e mirë për të kryer shumicën e krasitjeve është menjëherë pas përfundimit të lulëzimit në fund të pranverës ose në fillim të verës. Arsyeja kryesore për këtë është se thana lulëzuese i formon sythat e luleve për vitin e ardhshëm gjatë verës dhe vjeshtës. Nëse e krasitni pemën në fund të verës, në vjeshtë, ose gjatë dimrit, ju do të jeni duke prerë dhe hequr sythat e luleve të ardhshme, duke sakrifikuar kështu lulëzimin e vitit pasardhës.

Krasitja pas lulëzimit i jep pemës kohë të mjaftueshme për t’u shëruar nga prerjet dhe për të prodhuar rritje të re gjatë verës, mbi të cilën do të formohen sythat e rinj të luleve. Ky afat kohor siguron që ju të mund të shijoni shfaqjen e plotë të luleve të pemës dhe të mos ndërhyni në ciklin e saj riprodhues. Përveç ruajtjes së lulëzimit, krasitja gjatë sezonit të rritjes aktive i lejon plagët të mbyllen më shpejt, duke zvogëluar rrezikun e infeksioneve nga sëmundjet.

Megjithatë, ka një përjashtim nga ky rregull. Heqja e degëve të vdekura, të thyera ose të sëmura mund dhe duhet të bëhet në çdo kohë të vitit, sapo të vërehen. Pritja për të hequr një degë të sëmurë mund të lejojë që sëmundja të përhapet në pjesë të tjera të pemës. Po kështu, një degë e thyer mund të shkaktojë dëme të mëtejshme në lëvore nëse lihet e varur. Përdorni gjykimin tuaj dhe hiqni menjëherë çdo material që paraqet një rrezik për shëndetin ose sigurinë e pemës, pavarësisht nga stina.

Shmangni krasitjen në fund të vjeshtës. Siç u përmend në lidhje me plehërimin, krasitja mund të stimulojë rritje të re. Rritja e re e nxitur në vjeshtë nuk do të ketë kohë të mjaftueshme për t’u forcuar para fillimit të dimrit dhe do të jetë shumë e ndjeshme ndaj dëmtimeve nga ngricat. Gjithashtu, plagët e krasitjes shërohen më ngadalë në mot të ftohtë. Për të përmbledhur, për krasitjen rutinë, prisni derisa petalet e fundit të luleve të bien, dhe për emergjencat, veproni menjëherë.

Teknikat dhe mjetet e duhura

Përdorimi i teknikave dhe mjeteve të duhura është thelbësor për të bërë prerje të pastra që minimizojnë dëmtimin e pemës dhe nxisin shërimin e shpejtë. Para se të filloni, sigurohuni që mjetet tuaja të jenë të mprehta dhe të pastra. Gërshërët e krasitjes, sharra e krasitjes ose krasitësja me krahë të gjatë duhet të jenë mjaft të mprehta për të bërë një prerje të lëmuar pa shtypur ose shqyer indet e drurit. Mjetet e topitura krijojnë plagë të çrregullta që janë më të vështira për t’u shëruar dhe më të ndjeshme ndaj infeksioneve. Gjithashtu, është praktikë e mirë të dezinfektoni mjetet tuaja me alkool ose një solucion zbardhuesi (1 pjesë zbardhues në 9 pjesë ujë) para përdorimit dhe midis prerjeve, veçanërisht nëse jeni duke hequr degë të sëmura.

Kur hiqni një degë të vogël, bëjeni prerjen rreth 0.5 cm mbi një syth që tregon nga jashtë. Prerja duhet të bëhet me një kënd të lehtë prej 45 gradë, me anën më të ulët të prerjes larg sythit. Kjo lejon që uji të rrjedhë larg sythit, duke parandaluar kalbëzimin. Zgjedhja e një sythi që tregon nga jashtë inkurajon rritjen e re të zhvillohet larg qendrës së pemës, gjë që përmirëson qarkullimin e ajrit dhe formën e përgjithshme.

Kur hiqni një degë më të madhe aty ku ajo bashkohet me një degë tjetër ose me trungun, është thelbësore të bëni prerjen në vendin e duhur për të lejuar shërimin e duhur. Kërkoni “jakën e degës”, që është zona e fryrë e indeve në bazën e degës. Kjo jakë përmban qeliza të specializuara që mbyllin plagën. Bëni prerjen tuaj jashtë kësaj jake, pa e lënë cungun të gjatë dhe pa e prerë vetë jakën. Prerja në të njëjtin nivel me trungun (flush cut) dëmton jakën dhe krijon një plagë shumë më të madhe që pema e ka të vështirë ta mbyllë.

Për degët e rënda, përdorni metodën me tre prerje për të parandaluar shqyerjen e lëvores së trungut. Prerja e parë bëhet në anën e poshtme të degës, rreth 30 cm larg trungut, duke prerë rreth një të tretën e rrugës lart. Prerja e dytë bëhet nga lart, rreth 5 cm më larg se prerja e parë. Kjo do të bëjë që pesha e degës ta thyejë atë pastër midis dy prerjeve. Së fundi, bëni prerjen e tretë dhe të fundit për të hequr cungun e mbetur, duke prerë me kujdes jashtë jakës së degës. Kjo teknikë parandalon dëmtime serioze në trung.

Çfarë duhet krasitur dhe çfarë jo

Qëllimi kryesor i krasitjes së thanës lulëzuese është të hiqni degët problematike. Filloni duke inspektuar pemën dhe duke identifikuar çdo degë që është e vdekur, e thyer ose që tregon shenja të qarta sëmundjeje si kankere ose rritje anormale. Këto duhet të jenë prioritetet tuaja të para për heqje, pasi ato ndikojnë negativisht në shëndetin e pemës dhe mund të jenë burim infeksionesh. Pritini këto degë deri në indin e shëndetshëm, duke u siguruar që të dezinfektoni mjetet pas çdo prerjeje nëse dyshoni për sëmundje.

Më pas, kërkoni për probleme strukturore. Hiqni degët që rriten drejt qendrës së kurorës, pasi ato pengojnë dritën dhe qarkullimin e ajrit. Gjithashtu, hiqni degët që kryqëzohen ose fërkohen me njëra-tjetrën. Fërkimi i vazhdueshëm mund të krijojë plagë që bëhen pika hyrjeje për sëmundje. Kur keni dy degë që kryqëzohen, zakonisht hiqni atë që është më e dobët ose në një pozicion më të keq. Hiqni gjithashtu çdo thithës që mund të dalë nga baza e trungut ose nga rrënjët, pasi këto marrin energji nga pema kryesore.

Për pemët e reja, krasitja në vitet e para mund të ndihmojë në krijimin e një strukture të fortë. Nëse dëshironi një pemë me një trung të vetëm, zgjidhni një lider qendror të fortë dhe hiqni degët konkurruese. Hiqni degët e poshtme gradualisht gjatë disa viteve për të ngritur kurorën, por mos hiqni shumë në një vit të vetëm. Degët e poshtme ndihmojnë në trashjen e trungut dhe zhvillimin e një sistemi rrënjor të fortë.

Ajo që nuk duhet të bëni është të krasitni tepër ose të përpiqeni të shkurtoni të gjitha degët për të kontrolluar madhësinë. Kjo praktikë, e quajtur “topping”, është jashtëzakonisht e dëmshme për thanën lulëzuese. Ajo shkatërron formën e saj natyrale elegante, krijon plagë të mëdha që nuk shërohen mirë dhe nxit rritjen e një morie degëzash të dobëta dhe të lidhura keq pranë prerjes. Nëse pema është bërë shumë e madhe për hapësirën e saj, është më mirë të hiqni disa degë të plota në origjinën e tyre sesa të shkurtoni të gjitha. Zgjedhja e bimës së duhur për vendin e duhur në fillim është gjithmonë zgjidhja më e mirë.

_{📷 Flickr / Szerző: David Illig / Licence: CC BY-NC-SA 2.0}