Wymagania świetlne pelargonii angielskiej

Zapewnienie odpowiedniej ilości i jakości światła jest absolutnie fundamentalnym warunkiem sukcesu w uprawie pelargonii angielskiej. Światło jest siłą napędową procesu fotosyntezy, od którego zależy nie tylko wzrost i ogólna kondycja rośliny, ale przede wszystkim jej zdolność do zawiązywania pąków kwiatowych i obfitego kwitnienia. W przeciwieństwie do wielu popularnych roślin, pelargonie angielskie mają bardzo specyficzne wymagania świetlne – potrzebują go bardzo dużo, ale jednocześnie są wrażliwe na bezpośrednie, palące słońce. Zrozumienie tej zależności i znalezienie idealnego stanowiska, które spełni te pozornie sprzeczne wymagania, jest kluczem do wydobycia z tej odmiany pełni jej dekoracyjnego potencjału.

Pelargonie angielskie, zwane również wielkokwiatowymi, pochodzą z regionów o dużym nasłonecznieniu, co tłumaczy ich ogólne zapotrzebowanie na światło. Jednak ewolucja w specyficznym klimacie sprawiła, że nie są one przystosowane do ekstremalnych upałów i ostrego, prażącego słońca, które w naszych warunkach panuje latem w godzinach południowych. Zbyt intensywne promieniowanie słoneczne może prowadzić do poparzeń liści i kwiatów, a także do przegrzewania się bryły korzeniowej, co hamuje wzrost i kwitnienie. Dlatego idealne dla nich jest światło jasne, ale rozproszone.

Niedobór światła jest równie, a nawet bardziej szkodliwy. Rośliny uprawiane w zbyt ciemnych miejscach stają się wybujałe, ich pędy są cienkie, wiotkie i nienaturalnie wydłużone, a liście małe i bladozielone. Jest to zjawisko zwane etiolacją, czyli poszukiwaniem przez roślinę źródła światła. Co najważniejsze, w takich warunkach pelargonia angielska nie będzie kwitła w ogóle, lub kwitnienie będzie bardzo skąpe, a kwiaty małe i słabo wybarwione. Nawet najlepsze nawożenie i podlewanie nie zrekompensują braku odpowiedniej ilości energii słonecznej.

Znalezienie optymalnego kompromisu między potrzebą dużej ilości światła a koniecznością ochrony przed jego nadmiarem jest zatem głównym wyzwaniem. Najlepsze będą stanowiska, które oferują obfite światło poranne lub popołudniowe, a w południe zapewniają lekki, ażurowy cień. Wybór odpowiedniej wystawy balkonu, tarasu czy parapetu okiennego ma w przypadku tej odmiany pelargonii decydujące znaczenie dla jej wyglądu i obfitości kwitnienia przez cały sezon.

Znaczenie światła dla wzrostu i kwitnienia

Światło jest najważniejszym czynnikiem środowiskowym wpływającym na życie roślin, w tym pelargonii angielskiej. Jest ono niezbędne do przeprowadzenia procesu fotosyntezy, w którym roślina, wykorzystując energię słoneczną, przekształca dwutlenek węgla i wodę w związki organiczne (cukry), które są jej podstawowym źródłem energii. Ilość wytworzonych asymilatów ma bezpośredni wpływ na tempo wzrostu, budowę silnych pędów i liści, a przede wszystkim na zdolność do wytwarzania kwiatów. Mówiąc prościej, im więcej światła (do pewnego optymalnego poziomu), tym więcej energii roślina ma do dyspozycji na wszystkie swoje procesy życiowe.

W przypadku pelargonii angielskiej odpowiednia ilość światła jest absolutnie kluczowa dla inicjacji kwitnienia. Rośliny te potrzebują co najmniej 6-8 godzin jasnego światła dziennie, aby mogły zawiązywać pąki kwiatowe. Przy niedostatecznym oświetleniu, nawet jeśli roślina wygląda na zdrową i wytwarza liście, cała jej energia jest zużywana na podtrzymanie funkcji życiowych i wzrost wegetatywny. Brakuje jej po prostu „nadwyżki” energetycznej, którą mogłaby przeznaczyć na kosztowny proces, jakim jest produkcja dużych i licznych kwiatów. To dlatego pelargonie trzymane w głębi mieszkania lub na zacienionych balkonach północnych rzadko kiedy kwitną.

Światło wpływa nie tylko na ilość, ale również na jakość kwiatów. Rośliny uprawiane w optymalnych warunkach świetlnych mają kwiaty większe, o bardziej intensywnych i nasyconych barwach. Dobre oświetlenie sprzyja również utrzymaniu zwartego, krzaczastego pokroju. Pędy są krótsze, grubsze, a odległości między liśćmi (tzw. międzywęźla) są mniejsze. W cieniu roślina instynktownie „wyciąga się” w poszukiwaniu światła, co prowadzi do tworzenia długich, słabych pędów i rzadkiego ulistnienia, co znacząco obniża jej walory dekoracyjne.

Należy jednak pamiętać, że istnieje górna granica tolerancji na światło. Zbyt intensywne, bezpośrednie nasłonecznienie, zwłaszcza w połączeniu z wysoką temperaturą, może prowadzić do stresu fotooksydacyjnego. Dochodzi wówczas do uszkodzenia aparatu fotosyntetycznego, poparzeń liści (nekrotyczne plamy) i kwiatów (blaknięcie, zasychanie płatków). Roślina w takich warunkach zamyka aparaty szparkowe, aby ograniczyć utratę wody, co jednocześnie hamuje wymianę gazową i proces fotosyntezy. Dlatego kluczem jest światło jasne, ale nie palące.

Idealne stanowisko – wybór wystawy

Wybór odpowiedniego stanowiska pod względem ekspozycji na słońce jest najważniejszą decyzją, jaką podejmujemy, uprawiając pelargonie angielskie. Biorąc pod uwagę ich potrzebę dużej ilości światła, ale jednocześnie wrażliwość na poparzenia, idealnym wyborem są balkony, tarasy i okna o wystawie wschodniej. Słońce operuje tam od wschodu do wczesnych godzin południowych, dostarczając roślinie dużej dawki łagodnego światła, które jest jej potrzebne do intensywnej fotosyntezy. Przez resztę dnia, kiedy słońce jest najsilniejsze i panują najwyższe temperatury, stanowisko jest już ocienione, co chroni roślinę przed przegrzaniem i poparzeniem.

Bardzo dobrym wyborem jest również wystawa zachodnia. W tym przypadku roślina otrzymuje dużą dawkę światła w godzinach popołudniowych i wieczornych, kiedy słońce nie jest już tak ostre jak w południe. Stanowisko zachodnie zapewnia wystarczającą ilość energii do obfitego kwitnienia, a jednocześnie minimalizuje ryzyko uszkodzeń termicznych. Należy jednak pamiętać, że balkony zachodnie mogą się latem mocno nagrzewać, dlatego ważna jest dobra cyrkulacja powietrza i regularne podlewanie.

Najtrudniejsza w uprawie pelargonii angielskiej jest wystawa południowa. Choć zapewnia ona najwięcej światła w ciągu dnia, to w okresie letnim, od późnego ranka do późnego popołudnia, słońce jest tam bardzo intensywne i może być szkodliwe dla tych roślin. Jeśli dysponujemy tylko takim stanowiskiem, konieczne jest zapewnienie roślinom cieniowania w godzinach największego nasłonecznienia (między 11 a 15). Można to osiągnąć, stosując markizy, parasole, maty cieniujące lub ustawiając pelargonie za innymi, wyższymi roślinami, które stworzą dla nich ażurowy cień. Bez takiego zabezpieczenia liście i kwiaty mogą ulec poparzeniu.

Zdecydowanie najgorszym wyborem jest wystawa północna. Stanowiska takie otrzymują bardzo mało bezpośredniego światła słonecznego, co jest niewystarczające do prawidłowego rozwoju i kwitnienia pelargonii angielskiej. Rośliny uprawiane w takich warunkach będą słabo rosły, wyciągały się, a kwitnienie będzie znikome lub nie wystąpi wcale. Jeśli nie mamy innej możliwości, należy szukać najjaśniejszego możliwego miejsca i pogodzić się z faktem, że efekty uprawy nie będą tak spektakularne, jak na stanowiskach o lepszym dostępie do słońca.

Objawy niedoboru i nadmiaru światła

Umiejętność rozpoznawania sygnałów, jakie wysyła roślina, jest bardzo ważna w jej prawidłowej pielęgnacji. Zarówno niedobór, jak i nadmiar światła dają charakterystyczne objawy, które powinny skłonić nas do zmiany stanowiska. Najbardziej oczywistym objawem niedoboru światła jest wspomniana już etiolacja. Pędy stają się nienaturalnie długie, wiotkie i słabe, a odległości między kolejnymi liśćmi (międzywęźla) znacznie się wydłużają. Cała roślina sprawia wrażenie „wyciągniętej” i rachitycznej, ponieważ instynktownie dąży w kierunku źródła światła.

Kolejnym symptomem niedostatecznego oświetlenia jest zmiana w wyglądzie liści. Stają się one mniejsze niż normalnie i przybierają jasnozielony, a nawet żółtawy kolor. Jest to wynik obniżonej produkcji chlorofilu. W skrajnych przypadkach roślina może zacząć zrzucać dolne liście, aby oszczędzać energię. Jednak najważniejszym i najbardziej frustrującym dla hodowcy objawem niedoboru światła jest brak kwitnienia. Roślina, która nie otrzymuje wystarczającej ilości energii słonecznej, nie jest w stanie zainicjować procesu generatywnego, czyli tworzenia kwiatów.

Nadmiar światła, czyli zbyt silne, bezpośrednie nasłonecznienie, również daje widoczne objawy. Najczęstszym z nich są oparzenia słoneczne. Na liściach pojawiają się białe, żółte lub brązowe, suche plamy, często o nieregularnym kształcie, w miejscach najbardziej wystawionych na działanie słońca. Płatki kwiatów mogą blaknąć, a ich brzegi mogą zasychać i stawać się papierowe w dotyku. W skrajnych przypadkach cała roślina może wyglądać na zwiędniętą, nawet jeśli podłoże jest wilgotne, co jest reakcją na stres termiczny.

Innym objawem zbyt silnego słońca może być czerwienienie lub fioletowe zabarwienie brzegów liści i łodyg. Jest to wynik produkcji antocyjanów – barwników, które działają jak naturalny filtr przeciwsłoneczny, chroniąc tkanki rośliny przed uszkodzeniem przez nadmiar promieniowania UV. Chociaż jest to mechanizm obronny, świadczy on o tym, że roślina znajduje się w warunkach stresowych. Jeśli zauważymy którykolwiek z objawów nadmiaru światła, należy niezwłocznie zapewnić roślinie lekkie ocienienie w najgorętszej porze dnia.

 📷Velq1958, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons