Het snoeien en terugsnoeien van de franse geranium

Het snoeien en terugsnoeien van de franse geranium (Pelargonium grandiflorum) is een essentiële onderhoudshandeling die een directe invloed heeft op de vorm, gezondheid en bloeikracht van de plant. Veel tuiniers zijn huiverig om de snoeischaar te hanteren, uit angst de plant te beschadigen, maar het tegendeel is waar. Een correct en op het juiste moment uitgevoerde snoeibeurt stimuleert de plant tot een compactere, bossigere groei, bevordert de aanmaak van meer bloemstelen en verlengt de bloeiperiode. Snoeien is geen bestraffing, maar een vorm van begeleiding die de natuurlijke groeikracht van de plant in de gewenste richting stuurt. Het beheersen van de verschillende snoeitechnieken, van het dagelijks onderhoud tot de jaarlijkse hoofdsnoei, is de sleutel tot een prachtig gevormde en weelderig bloeiende plant.

Het meest frequente en misschien wel belangrijkste type snoei is het zogenaamde ‘deadheaden’, ofwel het verwijderen van uitgebloeide bloemen. Zodra een bloemtros is uitgebloeid en de bloemblaadjes beginnen te vallen, is het cruciaal om de gehele bloemsteel te verwijderen. Knip of breek de steel af bij het punt waar deze uit een grotere stengel ontspringt. Als je dit nalaat, zal de plant haar kostbare energie gaan steken in de productie van zaden. Door de uitgebloeide bloemen consequent te verwijderen, ‘fop’ je de plant als het ware, waardoor ze gestimuleerd wordt om haar energie te richten op het aanmaken van nieuwe bloemknoppen in een poging zich alsnog voort te planten. Dit eenvoudige, dagelijkse klusje verlengt de bloeiperiode aanzienlijk.

Naast het verwijderen van bloemen, is het ook belangrijk om de plant regelmatig te ontdoen van gele, beschadigde of zieke bladeren. Dit is niet alleen een cosmetische ingreep die de plant er frisser en verzorgder uit laat zien. Het verwijderen van oud blad verbetert de luchtcirculatie door de plant, wat de kans op schimmelziekten zoals botrytis sterk vermindert. Bovendien kunnen zieke bladeren een bron van infectie zijn voor de rest van de plant. Knip deze bladeren af met een schone schaar of verwijder ze met de hand, inclusief de bladsteel.

Gedurende het groeiseizoen kan het nodig zijn om een lichte vormsnoei toe te passen om de plant compact te houden. Als je merkt dat bepaalde scheuten te lang en iel worden, kun je deze gerust een stukje terugknippen, idealiter net boven een naar buiten gericht blad of een knoop. Dit dwingt de plant om zich op dat punt te vertakken, wat resulteert in een vollere en meer bossige plant. Deze techniek, ook wel ’toppen’ genoemd, is vooral nuttig in het vroege groeiseizoen om een goede basisstructuur voor de plant te creëren. Wees niet bang om in te grijpen; de plant zal snel reageren met nieuwe, krachtige groei.

Het is van het grootste belang om altijd schoon en scherp snoeigereedschap te gebruiken. Een scherpe snoeischaar of een mesje maakt een zuivere, gladde wond die snel geneest. Bot gereedschap veroorzaakt gekneusde en rafelige wonden, die een gemakkelijke toegangspoort vormen voor ziekteverwekkers. Desinfecteer je gereedschap regelmatig, bijvoorbeeld met alcohol, vooral wanneer je van de ene plant naar de andere gaat, om de overdracht van eventuele ziekten te voorkomen.

De cruciale herfstsnoei

De meest ingrijpende snoeibeurt vindt plaats in de herfst, voordat de plant naar haar winterverblijf verhuist. Deze snoei is essentieel voor een succesvolle overwintering en een krachtige start in het volgende voorjaar. Rond eind september of begin oktober, voordat de eerste vorst intreedt, is het tijd om de plant drastisch terug te snoeien. Gebruik een stevige, schone snoeischaar om alle stengels terug te knippen tot een hoogte van ongeveer 10 tot 15 centimeter. Dit lijkt misschien rigoureus, maar het is de beste manier om de plant voor te bereiden op de rustperiode.

Het doel van de herfstsnoei is meervoudig. Ten eerste maakt het de plant veel compacter, waardoor ze minder ruimte inneemt in de vaak beperkte overwinteringsruimte. Ten tweede vermindert het de hoeveelheid blad en stengel, waardoor de plant in de winter minder water verdampt en minder energie nodig heeft om te overleven. Ten derde worden met de snoei eventuele verborgen plagen of schimmelsporen die op het blad aanwezig zijn, verwijderd, wat de kans op problemen tijdens de winteropslag verkleint. Een schone, compacte plant heeft de beste overlevingskansen.

Probeer bij het snoeien te knippen net boven een ‘knoop’ of ‘oog’, de verdikking op de stengel waaruit in het verleden een blad is gegroeid. Op deze knopen bevinden zich slapende groeipunten die in het voorjaar zullen uitlopen. Door hierboven te snoeien, stimuleer je de ontwikkeling van deze groeipunten. Verwijder ook alle zwakke, dunne of kruisende takken volledig, zodat alleen een stevig, goed gestructureerd ‘karkas’ van de plant overblijft.

Na de snoeibeurt is het aan te raden om ook de meeste van de nog resterende bladeren te verwijderen. Een nagenoeg kale plant zal volledig in rust gaan en al haar energie opslaan in de wortels en de overgebleven stengeldelen. Dit zorgt ervoor dat de plant in het voorjaar over een maximale hoeveelheid opgeslagen energie beschikt om krachtig uit te lopen. De kale plant is ook makkelijker te inspecteren op eventuele problemen gedurende de wintermaanden.

De verjongende voorjaarssnoei

Na de winterrust, wanneer de plant weer tekenen van leven begint te vertonen, is het tijd voor een tweede, meer verfijnde snoeibeurt. Deze voorjaarssnoei, die meestal plaatsvindt in maart of april, is bedoeld om de plant op te schonen en haar definitieve vorm voor het komende seizoen te geven. Inspecteer de plant zorgvuldig en verwijder alle delen die de winter niet hebben overleefd. Dit zijn meestal takjes die ingedroogd, verschrompeld of papperig zijn geworden. Snoei deze dode delen terug tot op het levende, groene hout.

De voorjaarssnoei is ook het moment om de vorm van de plant te perfectioneren. Bekijk de nieuwe scheuten die zich beginnen te ontwikkelen. Als de plant te eenzijdig groeit of als er scheuten zijn die naar binnen groeien of andere takken kruisen, kunnen deze worden ingekort of verwijderd. Het doel is om een open, luchtige structuur te creëren met een evenwichtige vorm. Een goede luchtcirculatie is immers essentieel om schimmelziekten te voorkomen zodra de plant weer vol in het blad staat.

Dit is ook het ideale moment om de plant te verpotten in verse potgrond. De combinatie van snoeien en verpotten geeft de plant een krachtige impuls om het nieuwe groeiseizoen te starten. De snoei stimuleert nieuwe vertakkingen en de verse grond levert de nodige voedingsstoffen voor een gezonde ontwikkeling van zowel de wortels als de bovengrondse delen. Wacht na het verpotten en snoeien met bemesten tot de plant duidelijk nieuwe, actieve groei laat zien.

De jonge, nieuwe scheuten die na de voorjaarssnoei verschijnen, kunnen eventueel nog een keer getopt worden wanneer ze een lengte van 10-15 centimeter hebben bereikt. Door de topjes uit deze scheuten te knijpen, wordt de plant nogmaals gestimuleerd om zich te vertakken. Dit leidt tot een zeer compacte, volle plant met een overweldigende hoeveelheid bloemstelen. Hoewel dit de eerste bloei iets kan vertragen, resulteert het uiteindelijk in een veel rijkere en spectaculairdere bloemenshow gedurende de rest van de zomer.

 📷Velq1958, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons