Het snoeien en terugsnijden van Suzanne-met-de-mooie-ogen

Snoeien is een essentiële tuinierstechniek die, mits correct toegepast, de groei, vorm en bloei van Suzanne-met-de-mooie-ogen aanzienlijk kan verbeteren. Hoewel het misschien tegenintuïtief voelt om delen van een plant weg te knippen, stimuleert een doordachte snoeibeurt de plant juist om voller, compacter en gezonder te worden. Het is een vorm van actieve begeleiding die helpt om de natuurlijke groeikracht van deze enthousiaste klimmer in de gewenste banen te leiden. Van het toppen van jonge planten om vertakking te bevorderen tot het regelmatig verwijderen van uitgebloeide bloemen om de bloeiperiode te verlengen, snoeien is een doorlopend proces gedurende het hele seizoen. Het beheersen van enkele eenvoudige snoeitechnieken zal je helpen het maximale uit je plant te halen.

Het hoofddoel van snoeien bij een jonge Thunbergia alata is het stimuleren van een bossige groei. Zonder enige ingreep heeft de plant de neiging om enkele lange, dominante ranken te vormen, wat kan resulteren in een wat kale en slungelige basis. Door de toppen van deze hoofdranken vroeg in het seizoen af te knijpen, wordt de plant gedwongen om haar energie te verdelen over de ontwikkeling van zijscheuten. Dit leidt tot een veel dichtere en vollere plant die de klimsteun beter zal bedekken en, belangrijker nog, op meer plaatsen bloemen zal produceren.

Gedurende het groeiseizoen verschuift het doel van het snoeien naar onderhoud en het optimaliseren van de bloei. Het consequent verwijderen van uitgebloeide bloemen, een techniek die bekend staat als ‘deadheading’, is hierbij van groot belang. Als uitgebloeide bloemen aan de plant blijven, zal ze energie gaan steken in de productie van zaden. Door deze bloemen te verwijderen, wordt de plant als het ware voor de gek gehouden en gestimuleerd om nieuwe bloemknoppen te blijven aanmaken in een poging zich alsnog voort te planten.

Ten slotte kan snoeien ook worden gebruikt om de grootte en vorm van de plant te beheersen, of om de plant voor te bereiden op overwintering. Weerbarstige ranken die de verkeerde kant op groeien of te dominant worden, kunnen worden ingekort om de plant netjes te houden. Een drastische snoeibeurt in de herfst is een cruciale stap voor wie de plant succesvol binnen wil laten overwinteren. Door deze verschillende snoeimomenten en -technieken te begrijpen, kun je de vitaliteit en schoonheid van je Suzanne-met-de-mooie-ogen aanzienlijk vergroten.

Waarom en wanneer je moet snoeien

Snoeien dient meerdere belangrijke doelen die allemaal bijdragen aan een gezondere en mooiere plant. Het belangrijkste doel is het stimuleren van vertakking. Door een groeischeut te toppen, verwijder je de eindknop waar de meeste groeihormonen (auxines) zich concentreren. Dit heft de zogenaamde apicale dominantie op, waardoor de slapende knoppen in de bladoksels lager op de stengel worden geactiveerd en uitgroeien tot nieuwe zijscheuten. Dit resulteert direct in een vollere en meer vertakte plant met een groter bloeipotentieel.

Een tweede reden om te snoeien is voor het onderhoud. Dit omvat het verwijderen van dode, beschadigde of zieke delen van de plant. Het weghalen van dit materiaal ziet er niet alleen netter uit, maar voorkomt ook dat eventuele ziekten zich verder verspreiden. Daarnaast valt het beheersen van de grootte en vorm onder onderhoudssnoei. Je kunt de plant binnen de gewenste grenzen houden en voorkomen dat ze andere planten overwoekert of paden blokkeert.

De timing van de snoei is afhankelijk van het doel. De eerste vormsnoei, het toppen van de jonge plant, doe je in het late voorjaar, kort nadat de plant is geplant en tekenen van actieve groei vertoont. Dit legt de basis voor de structuur van de plant voor de rest van het seizoen. De onderhoudssnoei, zoals het verwijderen van uitgebloeide bloemen en gele bladeren, is een doorlopende taak die je gedurende de hele zomer, van juni tot september, kunt uitvoeren.

Een meer ingrijpende snoei vindt plaats aan het einde van het seizoen, in de herfst, als je de plant wilt overwinteren. Deze snoeibeurt, waarbij de plant flink wordt teruggesneden, vindt plaats net voordat de plant naar binnen wordt verhuisd. Het is belangrijk om niet te laat in het seizoen nog te snoeien als de plant buiten blijft, omdat dit nieuwe, tere groei kan stimuleren die direct door de eerste vorst beschadigd zal worden. Snoeien is dus een strategische handeling die op het juiste moment moet worden uitgevoerd voor het beste effect.

Technieken voor vormen en onderhouden

De meest fundamentele snoeitechniek voor Suzanne-met-de-mooie-ogen is het ’toppen’ of ‘nijpen’. Dit doe je bij jonge planten die ongeveer 15-20 cm lang zijn. Gebruik je vingertoppen of een kleine, schone schaar om de bovenste paar centimeter van de hoofdstengels af te knijpen, net boven een paar bladeren. Uit de oksels van deze bladeren zullen nu twee nieuwe scheuten groeien, waardoor de plant zich vertakt. Dit proces kun je een paar weken later herhalen op de nieuw gevormde zijscheuten voor een nog bossiger resultaat.

‘Deadheading’, het verwijderen van uitgebloeide bloemen, is de belangrijkste onderhoudstechniek gedurende de zomer. Wacht niet tot de bloem er volledig verlept uitziet. Zodra een bloem haar piek voorbij is en begint te verwelken, knip je de bloemsteel af tot aan de basis, waar deze uit de hoofdstengel of een bladoksel komt. Door dit regelmatig te doen, minstens een paar keer per week, zorg je voor een continue bloemproductie en een nette uitstraling van de plant.

Naast deadheading omvat de onderhoudssnoei ook het verwijderen van gele, bruine of beschadigde bladeren. Dit verbetert niet alleen het uiterlijk, maar ook de luchtcirculatie binnenin de plant, wat de kans op ziekten verkleint. Gebruik altijd een schone en scherpe snoeischaar of mes om een nette snede te maken. Een rafelige snede kan een invalspoort zijn voor ziekteverwekkers. Desinfecteer je gereedschap regelmatig, zeker als je vermoedt dat je in ziek plantmateriaal hebt geknipt.

Soms zal de plant enkele zeer dominante ranken ontwikkelen die veel sneller groeien dan de rest. Aarzel niet om deze ‘wilde’ scheuten in te korten om de energie van de plant beter te verdelen en een meer evenwichtige vorm te behouden. Je kunt zo’n rank terugsnoeien tot een lager gelegen bladpaar. Van daaruit zal de plant zich opnieuw vertakken. Dit helpt om de plant compact en binnen de perken van haar klimsteun te houden.

Terugsnoeien voor overwintering of verjonging

Als je besluit je Suzanne-met-de-mooie-ogen te overwinteren, is een drastische snoeibeurt in de herfst onvermijdelijk. Voordat je de plant naar haar koele, lichte winterverblijf brengt, moet je haar flink terugsnoeien. Knip met een stevige, schone snoeischaar alle stengels en ranken terug tot een hoogte van ongeveer 15 tot 20 centimeter boven de grond. Verwijder hierbij ook alle resterende bladeren en bloemen.

Deze rigoureuze aanpak heeft verschillende voordelen voor de overwintering. Ten eerste maakt het de plant veel compacter en makkelijker te verplaatsen en op te bergen. Ten tweede vermindert het de stress voor de plant aanzienlijk. Met minder bladmassa hoeft de plant minder water te verdampen en minder energie te verbruiken om te overleven tijdens de donkere wintermaanden. Tot slot verkleint het de kans dat je plagen of ziekten mee naar binnen neemt, omdat je het merendeel van het potentieel aangetaste plantmateriaal verwijdert.

Hoewel Thunbergia alata meestal als eenjarige wordt gekweekt, kan een verjongingssnoei soms nuttig zijn voor een plant die het midden in de zomer wat laat afweten. Als een plant er rommelig en vermoeid uitziet en de bloei afneemt, kun je haar een oppepper geven door haar met ongeveer een derde terug te snoeien. Knip de langste ranken terug en dun de plant wat uit in het midden om meer licht en lucht binnen te laten.

Na een dergelijke zomersnoeibeurt is het belangrijk om de plant extra goed te verzorgen om een snelle hergroei te bevorderen. Geef haar een dosis vloeibare meststof voor bloeiende planten en zorg voor een consistente watervoorziening. Binnen een paar weken zal de plant reageren met een golf van nieuwe, frisse groei en zal ze vaak belonen met een tweede, rijke bloeiperiode later in de zomer. Deze techniek is een effectieve manier om een uitgeputte plant nieuw leven in te blazen.

📷  Forest & Kim Starr, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons